Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2023 r. oddalił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku SA w Krakowie z dnia 11 grudnia 2019 r. ( sygn. akt I ACa 100/19). Wyrokiem tym oddalono apelację pozwanej. Sąd stwierdził, że część regulacji zawartych w umowie kredytu była faktycznie nieważna (miały charakter klauzul abuzywnych), lecz nie mogły mieć one jednoznacznego wpływu na ustalenie sytuacji pozwanej. Przyczyną wypowiedzenia umowy kredytu w tym przypadku było bowiem całkowite zaprzestanie uiszczania przez pozwaną rat kredytu. Pozwana nie złożyła do Banku reklamacji, ani nie wytoczyła powództwa o ustalenie nieważności umowy kredytowej. Zaprzestała spłat rat kredytu, do których była zobowiązana na podstawie umowy kredytowej oraz zawartych do niej aneksów.
Klauzule abuzywne w umowie nie zawsze powodują jej nieważność.
Sąd Najwyższy w swoim stanowisku wskazał, że okoliczność wystąpienia w umowie klauzul abuzywnych nie czyni automatycznie nieważną całej umowy. Sąd badając sprawę jest zobowiązany do zweryfikowania, czy w związku z wyeliminowaniem ich z treści umowy możliwe jest dalsze dochodzenie zgłoszonych roszczeń.
W przedmiotowej sprawie SA uznał, że po pierwsze – wystąpienie w umowie kredytu klauzul abuzywnych nie czyni jej w całości nieważną i nie wyłącza jej z obrotu prawnego, po drugie – ich wystąpienie nie ma jednoznacznego wpływu na ustalenie sytuacji pozwanej.
Skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego została złożona w sprawie, w której stroną był konsument – podmiot, któremu jako słabszej stronie stosunku cywilnoprawnego, przysługuje szczególny rodzaj ochrony. Sąd Najwyższy wskazał jednak, że ochrona ta nie ma charakteru nieograniczonego. W przypadku, w którym Sąd uzna, że klauzule abuzywne występujące w umowie kredytowej nie wyłączają jej całkowicie z obiegu prawnego, strona powinna wciąż przestrzegać jej postanowień. Przedmiotowej powinności nie zdejmuje ze strony status konsumenta, ponieważ - jak wskazał SN w uzasadnieniu – konsument w dalszym ciągu pozostaje stroną stosunku prawnego i nie jest zwolniony z obowiązku przestrzegania prawa (…) a - Sąd wydając rozstrzygnięcie, w której jedną ze stron jest konsument, nie może równocześnie pomijać interesu drugiej strony.
Wskazujemy, że decyzję o zaprzestaniu uiszczenia rat kredytu warto podjąć po konsultacji z prawnikiem, który udzieli Państwu wszystkich potrzebnych informacji. Dlatego zapraszamy do kontaktu z Kancelarią pod nr 512 466 221 lub drogą mailową: certus@kancelaria-certus.pl
Autor tekstu: Aleksandra Warszewska